Laatst kreeg ik een gewetensvraag: behoren de toeslagen tot het fiscale recht? Of zijn ze een sui generis thema, los van de belastingen?
Voor mij is het evident dat toeslagen, net als belastingen, vallen binnen de reikwijdte van het fiscale recht. Maar ik weet dat er verschillend over wordt gedacht: de toeslagen worden uitbetaald aan de burger, terwijl de burger bij belastingen juist moet betalen.[1] Dit onderscheid brengt mee, aldus sommigen, dat alleen het tweede kwalificeert als ‘fiscaal’.
Tot 2021 lag de uitvoering in beide gevallen echter bij de Belastingdienst. Dit behelst de hele periode van het toeslagenschandaal. Het is dan te makkelijk om de toeslagen nu onder een andere ‘paraplu’ te brengen en zo de verantwoordelijkheid van de belastingsector uit de weg te gaan.
Het argument dat de geldstromen bij belastingen respectievelijk toeslagen anders zijn, kan mij evenmin overtuigen. Door ons complexe stelsel van voorlopige aanslagen en voorschotten is het onderscheid vanuit het burgerperspectief wat theoretisch. De overheid deelt mijn benadering overigens, getuige de relatief nieuwe instanties van de Inspectie Belastingen, Toeslagen en Douane (IBTD) en de Belangenbehartiger Belastingplichtigen en Toeslaggerechtigden (BBT).
De kritische controle voor de belastingen en de toeslagen vanuit het ministerie van Financiën ligt dus officieel in één hand.
[1] Sinds 2021 loopt uitvoering bovendien door twee verschillende instanties: de Belastingdienst en de Dienst Toeslagen.
